Ümit IŞIK – Ticaret Başmüfettişi
Dünyayı etkisine alan COVID-19 salgını bütün kesimler için üzerinde olduğu gibi Ülkemizde de esnaf ve sanatkarlar üzerinde ciddi bir baskı oluşturmuştur. Anayasanın 173 üncü maddesi, “Devlet esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirler alır” hükmü ile esnaf ve sanatkarların korunması yönünde devlete görev verilmiştir. Halk Bankası tarafından verilen ucuz krediler esnaf ve sanatkarı desteklemenin ve üretimlerine devam edebilmelerinin bir yöntemi olarak kullanılmaktadır. Böylece bu kesimin, ekonomik dalgalanmalardan en az seviyede etkilenmesi veya bu etkilerin azaltılması hedeflenmektedir.
Esnaf ve sanatkarların ekonomi içindeki payına ve dolayısıyla istihdam yaratıcı etkisine bakıldığında bu kesimin desteklenme ihtiyacının önemi daha iyi anlaşılmaktadır.
TESK tarafından yapılan açıklamalarda, salgından etkilenen esnaf ve sanatkarlar için özel paket hazırlanması talebi sürekli vurgulanmış olup, bu kapsamda hiçbir engel ve prosedür olmaksızın talepte bulunan her esnafa sıfır faizli, en az bir yıl geri ödemesiz, minimum 50 bin lira kredi imkanı sağlanması ve esnafın biriken borçlarını ödeyebilmesi için yeni bir yapılandırmaya gidilmesi ihtiyacı dile getirilmiştir.
Halk Bankası aracılığıyla esnaf ve sanatkarlara kullandırılan düşük faizli krediler 2021 yılı için daha da önem kazanacaktır. 2020 yılındaki işyeri kapanmaları nedeniyle elde edilemeyen kazanç ve buna bağlı olarak artan borçların yeni yıla taşınması nedeniyle esnaf ve sanatkarın 2021 yılına büyük bir borç yükü ile gireceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Bu nedenle 2021 yılında esnaf ve sanatkarlarımız, önceki yıllarda olmadığından daha fazla bir desteğe ihtiyaç duyacaklardır. İşte esnafın ihtiyaç duyduğu bu destek yine Halk Bankası’nca doğrudan veya ESKKK aracılığıyla sağlanacaktır.
29.12.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği’ne (TESKOMB) bağlı bölge birliklerine ortak olan ESKKK’lar kefaletiyle veya ESKKK’ların kefaleti olmaksızın Halk Bankasınca doğrudan esnaf ve sanatkârlara kullandırılacak kredilere, 01/01/2021-31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) geçerli olmak üzere, Kararın 3’üncü maddesinde belirlenen faiz indirim oranı uygulanması kabul edilmiştir.
Karar kapsamında, 2021 yılında kullandırılacak krediler ile önceki yıllarda kullandırılan kredilerden bakiyesi 2021 yılına devreden kredilere, %50 faiz indirim oranı uygulanacaktır.
Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler için ise %100 faiz indirimi öngörülmüştür.
Kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyet gösterenler
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinde belirtilen, geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyet gösteren ve “Esnaf Vergi Muafiyet Belgesi” sahibi esnaf ve sanatkârlara %100 faiz indirim oranı uygulanacaktır.
Girişimci esnaf ve sanatkârlar
3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu kapsamında, kredi başvuru tarihi itibarıyla en az 1 yıllık ustalık belgesine sahip olan ve ustalık belgesiyle ilgili meslek kolunda, son 1 yıl içinde kendi adına işletme kurduğunu belgeleyen girişimci esnaf ve sanatkârlara, bu karar kapsamında 2021 yılında kullandırılacak krediler ile önceki yıllarda bu kapsamda kullandırılan kredilerden bakiyesi 2021 yılına devreden krediler için %100 faiz indirim oranı uygulanacaktır. Bu destekten son bir yıl içinde ticari faaliyetini veya vergi mükellefiyetini sonlandıranlar faydalanamayacaktır
Genç girişimci esnaf ve sanatkârlar
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından sağlanan hibe ve faizsiz kredi desteğinden yararlananlar hariç olmak üzere; KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ni bitiren, başvuru tarihinde 30 yaşını tamamlamamış olan genç girişimci esnaf ve sanatkârlara KOSGEB tarafından onaylanan projelerini Bankaya sunmaları durumunda 100.000 TL’ye kadar %100 faiz indirim oranı uygulanarak kredi kullandırılabilecektir. Ancak, bu imkândan bakiyesi 2021 yılına devreden kredi borcu bulunanlar yararlanamayacaktır. Bu Karar kapsamında 2021 yılında kullandırılacak krediler ile önceki yıllarda bu kapsamda kullandırılan kredilerden bakiyesi 2021 yılına devreden krediler için %100 faiz indirim oranı uygulanacaktır.
İşletme ihtiyaçları
Makine, ekipman ve demirbaş alımları, işyeri modernizasyonu veya hammadde ve döner sermaye ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla esnaf ve sanatkârlara 30.000 TL’ye kadar kullandırılan kredilerden bakiyesi 2021 yılına devreden krediler için %100 faiz indirim oranı uygulanacaktır.
İndirimli Faizden kimler yararlanabilecek
Bu Karar kapsamında kullandırılacak krediyi talep eden esnaf ve/veya sanatkârdan,
– Faal bir şekilde esnaflık faaliyeti yapmakta olduğunu,
– Esnaflık faaliyeti ile aynı meslek dalında, tacir olmasını gerektirecek başka bir işle iştigal etmediğini,
– Ticaret odasına kayıtlı bir ticari işletmenin ortağı ve/veya sahibi olmadığını,
taahhüt edenler krediden yararlanabilecektir
İndirimli kredilerden faydalanamayacak olanlar
Ertelenmiş, taksitlendirilmiş, tasfiye olunacak alacaklar hesabında borcu bulunan veya yeniden yapılandırılmış kredi borcu olup geri ödeme süreci devam eden esnaf ve sanatkârlara, borçlarının tamamı Bankaya ödenmeden bu Karar kapsamında hiçbir şekilde kredi açılmayacaktır.
Bu karar kapsamında kredi kullandırılacak esnaf ve sanatkârlara, geriye dönük bir yıllık süre dikkate alınarak bir yıllık süre içinde en fazla iki defa faiz indirimli kredi kullandırılabilecek ve toplamda geri ödemesi devam eden faiz indirimli kredi hesap sayısı ikiyi geçemeyecektir. Bu Kararın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden ikiden fazla faiz indirimli kredisi bulunan esnaf ve sanatkârların bu kredileri karar kapsamında izlenmeye devam olunacak, durumları bu maddeye uygun hale gelene kadar yeni kredi kullandırılmayacaktır.
Başvuru tarihi itibarıyla son 5 yıl içinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faiz ve/veya hibe desteği niteliğindeki desteklerinden faydalanan esnaf ve sanatkârlara bu karar kapsamında aynı işletme için aynı konuda faiz indirimli kredi kullandırılmayacaktır. Kredi kullanacak esnaf ve sanatkârlardan, son 5 yıl içinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca sağlanan aynı konuda faiz ve/veya hibe desteği niteliğindeki desteklerden yararlanmadıklarına, bu desteklerden yararlandıklarının tespiti halinde bu Karar kapsamındaki faiz desteğinin iptal edileceğini kabul ettiklerine dair taahhütname alınacaktır.
Kimler istisna kapsamındadır
2016 yılında uygulamaya konan KOSGEB Sıfır Faizli İşletme Kredisi Faiz Desteği Protokolü ile 2017 yılı KOSGEB Sıfır Faizli İşletme Kredisi Faiz Desteği Protokolü kapsamında KOSGEB destekli kredilerden yararlanan esnaf ve sanatkârlar ile deprem, heyelan, sel afetlerine ve/veya terör olaylarına maruz kalmaları nedeniyle “KOSGEB Acil Destek Kredisi Programı” kapsamında KOSGEB destekli kredilerden yararlanan esnaf ve sanatkârlar ile
22/12/2020 tarihli ve 3323 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan “Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler Hakkında Karar” kapsamındaki desteklerden faydalanan esnaf ve sanatkârlar,
Karar kapsamında olmayanların düzenlendiği 5’inci maddenin 4’üncü fıkrası hükmünden istisnadır.
Kredinin amacı dışında kullanılması
Kredinin tahsisi aşamasında esnaf ve sanatkârlardan bu karar kapsamında tahsis edilen kredinin;
– Faaliyet alanı dışında kıymetli maden ve döviz alımında,
– Diğer yüksek riskli finansal araçlarda,
– Vadeli mevduatta, (Harcama yapılıncaya kadar Bankada tutulanlar hariç.)
– Portföy yönetim şirketlerinde ve aracı kuramlarda ya da bunlar dışında herhangi bir kredi verende ve herhangi bir yatırım aracında,
kullanılması mümkün değildir.
Kredinin amacı dışında veya gerçeğe aykırı beyanlarla kullanıldığının tespit edilmesi halinde kredi, gelir kaybı uygulamasından çıkarılacaktır.
dünya